Kategoria: Filozofia kultury
-
Mitozofia muzyki popularnej – Schelling, Podsiadło, Stachursky
W tym tekście chcę pokazać, jak do analizy kultury popularnej, a więc także muzyki rozrywkowej, można wykorzystać kategorie filozoficzne wypracowane przez Friedricha Wilhelma Josepha von Schellinga. W tym celu odtworzę podstawowe założenia jego późnej filozofii – filozofii mitologii oraz filozofii Objawienia – na podstawie wyśmienitego wprowadzenia napisanego przez Wawrzyńca Rymkiewicza.
-
Hegel – dialektyka pana i niewolnika
Publikuję pierwszy tekst po roku milczenia. Mam lekką tremę, a także nadzieję, że wam się spodoba. Oto mój komentarz do rozdziału Samoistność i niesamoistność samowiedzy; panowanie i niewola – fragmentu Fenomenologii ducha Georga Wilhelma Friedricha Hegla w przekładzie Adama Landmana.
-
Romantyzm. Epoka Trentowskiego i Mickiewicza
Dzisiaj przyjrzymy się bliżej polskiej filozofii romantycznej. Tekst zapowiada reprodukcja jednego z obrazów Caspara Davida Friedricha. To chyba jest wschód księżyca, lecz nie jestem pewny, czy dobrze go rozpoznaję. Reprodukcję znalazłem na jednej ze stron ze zbiorami tapet na pulpit, co chyba nieźle demonstruje, że romantyzm i jego estetyka nadal są obecne w naszej świadomości. I raczej zostaną tam na dłużej.
-
Istota prawdy w myśli Martina Heideggera
Martin Heidegger to niemiecki filozof, żyjący w latach 1889-1976. Jego najbardziej znanym dziełem jest Bycie i czas. Myśliciel bywa kojarzony z fenomenologią (znał Edmunda Husserla i czytał jego prace) oraz z egzystencjalizmem (Jean-Paul Sartre w swoich tekstach zwraca uwagę na inspirację myślą Heideggera), choć – jak zaznacza wpis biograficzny ze Stanford Encyclopedia of Philosophy[1] – należy zachować ostrożność przy szybkim „zaszufladkowaniu” tej filozofii.
-
Narodziny tragedii: Król Edyp Sofoklesa
W 1872 roku Friedrich Nietzsche opublikował Narodziny tragedii z ducha muzyki. W pewnym sensie był to tekst przełomowy – oddzielił grubą kreską okres, w którym Nietzsche uchodził za młodego, świetnie rokującego profesora filologii. Ta publikacja uczyniła z niego filozofa, a przynajmniej mocno odróżniła go od współczesnego środowiska filologicznego. Zarysowana w tekście wizja kultury antycznej Grecji spotkała się z potężną krytyką, jak się zresztą wydaje, w pełni uzasadnioną.
-
Hans-Georg Gadamer i koło hermeneutyczne
W tym artykule zajmiemy się omówieniem myśli ważnego XX-wiecznego filozofa – Hansa-Georga Gadamera, twórcy hermeneutyki ontologicznej. Najpierw przedstawimy jego biografię, następnie poszukamy odpowiedzi na pytanie, czym w ogóle jest hermeneutyka, by dalej przyjrzeć się temu, jak Gadamer czyta Platona i jakie zadanie filozoficzne postawił w swoim głównym dziele, czyli w Prawdzie i metodzie.
-
Późna nowoczesność. Kryzys wartości absolutnych
Zagadnienie kryzysu wartości absolutnych ściśle wiąże się z dwoma zjawiskami, dwoma procesami cywilizacyjnymi, które zaczęły się wraz z nastaniem nowoczesności. Pierwszym procesem jest przemiana stosunków ekonomicznych oraz społecznych związana z przejściem ustroju gospodarczego od feudalizmu do kapitalizmu. Dla tego procesu ważna jest także perspektywa utopii socjalistycznej, która niejako w tle oddziaływała na wyobraźnię społeczną. Drugim procesem jest zjawisko o charakterze metafizycznym opisywane jako odczarowanie świata, zerwanie z narracjami mitologicznymi albo, w bardziej udramatyzowanej wersji, „śmierć Boga”, podążając za terminem wprowadzonym przez Friedricha Nietzschego. Oba procesy zaczęły się już w samym momencie przejścia cywilizacji z fazy przed-nowoczesnej w nowoczesną.
-
Fabryka snów Slavoja Żiżka
Relacja między kinem a rzeczywistością poza-filmową jest zagadnieniem złożonym i fascynującym. Myślę, że w powszechnym mniemaniu uchodzi ona za relację jednostronną: rzeczywistość, nasz ludzki świat, służy reżyserom za źródło inspiracji, za materiał dla filmów. Widzowie pełnią rolę biernych obserwatorów: oglądają to, co jest (dokument) lub to, co może zaistnieć (fabuła, fikcja). Tutaj spróbujemy zakwestionować ten pogląd i pokazać, w jaki sposób kino ustanawia naszą rzeczywistość symboliczną i jak ją rozbija.