Tag: Friedrich Nietzsche
-
Nietzsche kontra Scheler: dwie teorie empatii
Celem tego tekstu jest wykazanie, że stworzenie teorii empatii jest uzależnione od obranego stanowiska ontologicznego, czyli od odpowiedzi na pytanie, jakiego typu byty istnieją w uniwersum. Dla zobrazowania tezy zrekonstruuję stanowisko Friedricha Nietzschego („negację platonizmu”) oraz Maxa Schelera („restaurację platonizmu”), a następnie spróbuję zademonstrować trafność stanowiska Schelera.
-
Wieczny powrót: Jaspers, Heidegger, Deleuze, Brassier
Czas na dokończenie naszych rozważań o wiecznym powrocie wszystkich rzeczy. W pierwszej części tekstu szukałem źródeł tej koncepcji w archaicznej metafizyce, a także w filozofii Heraklita z Efezu oraz w fizyce starej szkoły stoickiej. Część druga została poświęcona myśli Friedricha Nietzschego. Teraz przyjrzymy się recepcji pism Nietzschego. Przybliżę cztery ważne, zróżnicowane odczytania, których autorami są kolejno Karl Jaspers, Martin Heidegger, Gilles Deleuze oraz Ray Brassier. Do dzieła!
-
Wieczny powrót: Friedrich Nietzsche, filozof woli mocy
Wracam do rozważań nad rolą koncepcji wiecznego powrotu w filozofii Friedricha Nietzschego. W pierwszej części tekstu pisałem o „prehistorii” tej idei, wywodząc jej genealogię z archaicznych doktryn metafizycznych oraz z filozofii Heraklita z Efezu i przedstawicieli starej szkoły stoickiej. W części drugiej zrekonstruuję rozumienie wiecznego powrotu u samego Friedricha Nietzschego. Przy okazji powiem parę słów o śmierci Boga, ostatnim człowieku, przewartościowaniu wartości, o projekcie przyszłego nadczłowieka, a także o późnym systemie ontologii Nietzschego: filozofii woli mocy.
-
Wieczny powrót: archaiczna metafizyka, Heraklit z Efezu, stoicyzm
Celem tej pracy jest ustalenie roli, jaką koncepcja wiecznego powrotu odgrywa w szerszym projekcie filozoficznym Friedricha Nietzschego. W opublikowanych za życia pismach myśliciela jest to motyw, który pojawia się jedynie w kilku fragmentach: po raz pierwszy w słynnym aforyzmie o numerze 341. z Radosnej wiedzy, następnie w kilku kluczowych ustępach Tako rzecze Zaratustra, a wreszcie w jednym paragrafie z pracy Poza dobrem i złem. Wątek wiecznego powrotu pojawia się także w nieopublikowanych fragmentach pism i wielokrotnie powraca w niedokończonym projekcie ostatniej filozofii Nietzschego, wydawanym aktualnie jako zbiór pod nazwą Wola mocy.
-
Narodziny tragedii: Król Edyp Sofoklesa
W 1872 roku Friedrich Nietzsche opublikował Narodziny tragedii z ducha muzyki. W pewnym sensie był to tekst przełomowy – oddzielił grubą kreską okres, w którym Nietzsche uchodził za młodego, świetnie rokującego profesora filologii. Ta publikacja uczyniła z niego filozofa, a przynajmniej mocno odróżniła go od współczesnego środowiska filologicznego. Zarysowana w tekście wizja kultury antycznej Grecji spotkała się z potężną krytyką, jak się zresztą wydaje, w pełni uzasadnioną.
-
Późna nowoczesność. Kryzys wartości absolutnych
Zagadnienie kryzysu wartości absolutnych ściśle wiąże się z dwoma zjawiskami, dwoma procesami cywilizacyjnymi, które zaczęły się wraz z nastaniem nowoczesności. Pierwszym procesem jest przemiana stosunków ekonomicznych oraz społecznych związana z przejściem ustroju gospodarczego od feudalizmu do kapitalizmu. Dla tego procesu ważna jest także perspektywa utopii socjalistycznej, która niejako w tle oddziaływała na wyobraźnię społeczną. Drugim procesem jest zjawisko o charakterze metafizycznym opisywane jako odczarowanie świata, zerwanie z narracjami mitologicznymi albo, w bardziej udramatyzowanej wersji, „śmierć Boga”, podążając za terminem wprowadzonym przez Friedricha Nietzschego. Oba procesy zaczęły się już w samym momencie przejścia cywilizacji z fazy przed-nowoczesnej w nowoczesną.