Kategoria: Filozofia

  • Filozofia krytyczna Kanta – wprowadzenie

    Filozofia krytyczna Kanta – wprowadzenie

    Zacznijmy od obrazka ze stocka, który reklamuje tekst. Parę lat temu spotkałem się z opinią, że filozofię krytyczną Kanta można streścić w pytaniu: „a co gdybym przez całe życie oglądał świat przez różowe okulary?”. Jest to w pewnym stopniu trafne przybliżenie, bo faktycznie chodzi tu o namysł nad tym, jak funkcjonuje ludzkie poznanie oraz o…

  • Tales z Miletu – pierwszy filozof

    Tales z Miletu – pierwszy filozof

    Śledzenie losów historii filozofii nasuwa wiele pytań. Jedno z tych najbardziej podstawowych brzmi – kto był pierwszym filozofem? Kto wprawił w ruch to wielkie koło myśli europejskiej, które po dziś dzień kręci się, zajmując umysły naszego kontynentu? Sokrates? Ależ skąd! Była filozofia przed Ateńczykiem. Zaś za pierwszego jej przedstawiciela uchodzi Tales z Miletu – kupiec,…

  • Wieczny powrót: Jaspers, Heidegger, Deleuze, Brassier

    Wieczny powrót: Jaspers, Heidegger, Deleuze, Brassier

    W 2018 roku obroniłem pracę licencjacką. Jej tytuł brzmi: Koncepcja wiecznego powrotu w filozofii Friedricha Nietzschego. Wrzucam tutaj pełny tekst, w trzech częściach. To jest część trzecia, ostatnia. Piszę w niej o czterech ważnych interpretacjach myśli Nietzschego przez współczesnych filozofów. Zaczynam od omówienia uwag Carla Jaspersa. Następnie zestawiam pomysły Martina Heideggera (wieczny powrót tego samego) i…

  • Romantyzm. Epoka Trentowskiego i Mickiewicza

    Romantyzm. Epoka Trentowskiego i Mickiewicza

    Dzisiaj przyjrzymy się bliżej polskiej filozofii romantycznej. Tekst zapowiada reprodukcja jednego z obrazów Caspara Davida Friedricha. To chyba jest wschód księżyca, lecz nie jestem pewny, czy dobrze go rozpoznaję. Reprodukcję znalazłem na jednej ze stron ze zbiorami tapet na pulpit, co chyba nieźle demonstruje, że romantyzm i jego estetyka nadal są obecne w naszej świadomości.…

  • Wieczny powrót: Friedrich Nietzsche, filozof woli mocy

    Wieczny powrót: Friedrich Nietzsche, filozof woli mocy

    W 2018 roku obroniłem pracę licencjacką. Jej tytuł brzmi: Koncepcja wiecznego powrotu w filozofii Friedricha Nietzschego. Wrzucam tutaj pełny tekst, w trzech częściach. To jest część druga i zarazem centralna, która pokrywa się tematycznie z tytułem samej pracy. Piszę w niej o głównych pojęciach i motywach w filozofii Friedricha Nietzschego: o dystansowaniu się od filozofii Arthura…

  • Od akceleracjonizmu do transhumanizmu chrześcijańskiego. Dziwne inspiracje na lato

    Od akceleracjonizmu do transhumanizmu chrześcijańskiego. Dziwne inspiracje na lato

    Lato to dobry czas, aby intelektualnie zdryfować w dziwne rejony. Zresztą, słowo „dziwne” będzie jednym z motywów przewodnich tych poszukiwań. W ramach szybkiego – przyspieszonego! – przewodnika przedstawię pięć nowych prądów myślowych, które dopiero walczą o swoje miejsce na filozoficznej agorze. Przyjrzę się akceleracjonizmowi, Mrocznemu Oświeceniu, nowemu materializmowi, psychodelicznej fenomenologii i transhumanizmowi w wersji chrześcijańskiej.…

  • Wieczny powrót: archaiczna metafizyka, Heraklit z Efezu, stoicyzm

    Wieczny powrót: archaiczna metafizyka, Heraklit z Efezu, stoicyzm

    W 2018 roku obroniłem pracę licencjacką. Jej tytuł brzmi: Koncepcja wiecznego powrotu w filozofii Friedricha Nietzschego. Wrzucam tutaj pełny tekst, w trzech częściach. To jest część pierwsza, o koncepcji wiecznego powrotu w pismach autorów okresu starożytności. Piszę w niej o micie wiecznego powrotu, odwołując się do różnych wierzeń i mitologii, o których pisze Mircea Eliade, ponadto…

  • Czy Thomas S. Kuhn jest relatywistą?

    Czy Thomas S. Kuhn jest relatywistą?

    Celem tego eseju jest odpowiedź na pytanie, czy myśl Thomasa S. Kuhna – koncepcję paradygmatów, nauki normalnej i rewolucji naukowych – można uznać za przejaw relatywizmu w filozofii nauki. Najpierw przedstawię ogólny zarys projektu Kuhna, następnie postaram się trafnie uchwycić sens relatywizmu w filozofii nauki i przedyskutować popularne zarzuty, jakie historycznie formułowano wobec koncepcji Kuhna,…

  • Arthur Schopenhauer i metafizyczna koncepcja współcierpienia

    Arthur Schopenhauer i metafizyczna koncepcja współcierpienia

    W tym tekście zajmiemy się omówieniem filozofii woli Arthura Schopenhauera, czyli najpopularniejszego z metafizycznych ujęć współodczuwania. Najpierw zarysujemy najważniejsze rozstrzygnięcia tej myśli: naturę kosmicznej woli oraz znaczenie podziału świata na wolę i przedstawienie. Następnie zobaczymy, jak Schopenhauer określa rolę cierpienia w naszym życiu, a także przedstawimy sposoby, które pozwalają na wygaszenie cierpienia i osiągnięcie pewnego…

  • Istota prawdy w myśli Martina Heideggera

    Istota prawdy w myśli Martina Heideggera

    Martin Heidegger to niemiecki filozof, żyjący w latach 1889-1976. Jego najbardziej znanym dziełem jest Bycie i czas. Myśliciel bywa kojarzony z fenomenologią (znał Edmunda Husserla i czytał jego prace) oraz z egzystencjalizmem (Jean-Paul Sartre w swoich tekstach zwraca uwagę na inspirację myślą Heideggera), choć – jak zaznacza wpis biograficzny ze Stanford Encyclopedia of Philosophy[1] -…

  • Spotkanie człowieka z przyrodą w myśli Martina Bubera

    Spotkanie człowieka z przyrodą w myśli Martina Bubera

    Martin Buber to austriacki filozof, religioznawca, tłumacz i działacz polityczny. Jego zainteresowania badawcze obejmowały wiele dziedzin: od studiów biblijnych i antropologii filozoficznej po zagadnienia związane ze sztuką, edukacją i polityką. Zasłynął publikacją pracy Ja i Ty, podstawowym tekstem dla całego nurtu filozofii dialogu. W Polsce znany jest także jako badacz tradycji chasydzkiej, dzięki wydaniu takich…

  • Narodziny tragedii: Król Edyp Sofoklesa

    Narodziny tragedii: Król Edyp Sofoklesa

    W 1872 roku Friedrich Nietzsche opublikował Narodziny tragedii z ducha muzyki. W pewnym sensie był to tekst przełomowy – oddzielił grubą kreską okres, w którym Nietzsche uchodził za młodego, świetnie rokującego profesora filologii. Ta publikacja uczyniła z niego filozofa, a przynajmniej mocno odróżniła go od współczesnego środowiska filologicznego. Zarysowana w tekście wizja kultury antycznej Grecji…